آجر جای خود را در نمای ساختمان‌ها باز کرد

الهام مصدقی راد: گذشته تاکنون بیش از ۴هزار بنا در تهران ساخته شده یا همچنان در حال احداث است که ۵۷.۶درصد آنها نمای سنگ داشته‌اند؛ یعنی سنگ همچنان رتبه اول مصالح به‌کار رفته نمای ساختمان‌های تهران است.

نماي سنگ و آجر 32.55درصد مجموع ساختمان‌ها را به‌خود اختصاص داده و نماي آجر تنها شامل 8.68درصد ساختمان‌ها مي‌شود. هرچند رسالت كميته‌هاي نما تأكيد بر استفاده از مصالحي خاص نيست و نزديك شدن به معماري ايراني و بومي و فاصله گرفتن از نماي رومي و كلاسيك را مورد توجه قرار مي‌دهند اما مصالح مورد استفاده در نما مي‌تواند تا حدودي علاقه و تمايل طراحان و مالكان را نمايش دهد. شايد اگر اطلاعات 2 سال قبل ساختمان‌ها و نماي به‌كار رفته در آنها بررسي مي‌شد، ميزان نماي آجري همين 8درصد كنوني هم نبود.

سنگ و تطابق با اقليم شهر

به كارگيري سنگ در نماي ساختمان چيز بدي نيست، اما چگونگي اجرا و نصب و رعايت ايمني مسائل مهمي است كه كميته‌ها بر آن تأكيد دارند. سهيلا صادق زاده، مديركل معماري و ساختمان شهرداري تأكيد مي‌كند كه استفاده از سنگ الزاما دليلي بر به‌كارگيري نماي رومي و كلاسيك نيست و در بسياري از موارد شايد بهترين انتخاب براي نماي ساختمان باشد كه اين مسئله با اقليم خرد منطقه و طرح مورد نظر در ارتباط است.

در ميان 22منطقه، 14منطقه مصالح اولشان براي نماي ساختمان‌ها سنگ بوده است. مناطق 4، 22و 20مناطق اول در استفاده از سنگ بوده‌اند و هيچ منطقه‌اي نيست كه سنگ در نماي ساختمان‌هايش به‌كار نيايد. كميته نماي منطقه 22 از قديمي‌ترين كميته‌هاي نماست و تقريبا با آغاز فعاليت اين منطقه كار خود را شروع كرده است اما با اين حال رتبه دوم به كارگيري اين مصالح را دارد. به گفته صادق‌زاده اين كميته پيش از شكل‌گيري كميته‌هاي نما با تعريف كنوني، تنها به ضوابط شهرسازي، همجواري‌ها و ايجاد فضاي آزاد كنار ساختمان‌ها تأكيد داشته اما با شكل‌گيري كميته‌هاي نما در ديگر مناطق، فعاليت خود را معطوف به بومي‌سازي نما كرده است.

مشوقان استفاده از آجر

7منطقه تهران بيشترين مصالح مصرفي‌شان در نماي ساختمان سنگ و آجر بوده است. مناطق 9، 12و 7به‌ترتيب 3 منطقه اول هستند. اما تنها يك منطقه در تهران، بيشترين مصالح مصرف‌شده‌اش در نماي ساختمان آجر بوده است، 36.58درصد ساختمان‌هاي ساخته شده در منطقه 3در اين بازه زماني نماي آجري دارند. اين بخش از تهران تنها منطقه‌اي است كه سنگ، رتبه اول مصالح در نما را ندارد. نكته قابل توجه در مورد منطقه 3 اين است كه آجر، مصالح مورداستفاده در اقليم خرد منطقه هم نبوده و اين نشان‌دهنده فرهنگسازي‌ و تلاش كميته نما و همچنين معماران و مالكان براي روي آوردن به مصالح بومي است.

به كارگيري نماي آجر حتي اين موضوع را نشان مي‌دهد كه قاعدتا نماي كلاسيك و رومي دراين منطقه در حال كاهش است چراكه نماي كلاسيك را با آجر اجرا نمي‌كنند. مديركل معماري و ساختمان شهرداري با تأييد اين موضوع اين را هم مي‌گويد كه نحوه ارتباط ميان اعضاي كميته و سازندگان و طراحان، مسئله مهم و تأثيرگذاري در رسيدن به اهداف كميته است و به‌طور حتم بستر و زمينه اقدامات فرهنگي و فكري دراين منطقه انجام شده كه چنين نتيجه‌اي به‌دنبال داشته است. طرح‌هاي تأييد‌شده متعلق به منطقه 3هم از كيفيت و استانداردهاي مطلوب برخوردار است. ‌ در كنار تمام اين مسائل اين را نبايد از نظر دور داشت كه اين منطقه جزء مناطق برخوردار تهران است و مسلما به كارگيري طراحان و معماران زبده هم بي‌تأثير در تغيير جهت طرح‌هاي ارائه‌شده و حركت به سمت طرح‌ها و مصالح بومي و البته مورد پسند نبوده است. باوجود اينكه فعاليت اصلي كميته‌نما ترغيب و فرهنگسازي‌ در به كارگيري نماي ايراني و بومي است، برخي مناطق بر استفاده از مصالح بومي به‌خصوص آجر در نماي ساختمان هم تأكيد مي‌كنند، مانند منطقه 17كه رتبه دوم به كارگيري اين نوع مصالح را در نماي ساختمان‌هايش كسب كرده است. به گفته مديركل معماري و ساختمان شهرداري اعضاي كميته اين منطقه سختگيري‌هايي در به كارگيري آجر‌دارند.

برگزاري جلسه علمي براي نما، امروز

كميته‌هاي نما در مناطق مختلف با همكاري اداره كل معماري و شهرسازي، جلسات مشتركي با حضور مسئولان كميته و معماران و سازندگان منطقه برگزار مي‌كنند. امروز دبيران مناطق و اعضاي علمي و استادان دانشگاه كميته‌ها در منطقه 2حاضر خواهند شد. هفته آينده نيز قرار است نمايشگاهي از طرح‌هاي مصوب كميته‌هاي نما، در محل شهرداري منطقه 2برگزار شود كه حضور در آن براي شهروندان هم ميسر است تا با نماهاي منتخب كميته‌ها آشنا شوند.